Netto CO2 uitstoot van de EU
De opwarming van de aarde vormt een serieuze bedreiging voor de welvaart en het welzijn van landen wereldwijd. Om deze trend te keren, hebben 195 landen in het klimaatakkoord van Parijs afgesproken om de opwarming van de aarde te beperken tot ruim onder de 2 graden Celsius ten opzichte van het pre-industriële niveau. De Europese Unie (EU) heeft ambitieuze doelstellingen opgesteld om tegen 2050 klimaatneutraal te zijn, met een tussentijdse doelstelling van een netto-reductie van 55% in 2030 ten opzichte van 1990. Een van de belangrijkste instrumenten om deze doelen te bereiken, is het Europese CO2-emissiehandelssysteem (EU ETS).
In dit blogartikel duiken we dieper in hoe het EU ETS werkt, hoe de CO2-prijzen worden gevormd en wat de impact is op de Belgische elektriciteitsprijzen.
Hoe werkt het Europese emissiehandelssysteem (EU ETS)?
Het EU ETS, opgericht in 2005, is een cap-and-trade systeem waarin bedrijven emissierechten moeten kopen om hun CO2-uitstoot te dekken. Het systeem geldt voor verschillende sectoren zoals energieproductie, grote industriële installaties en luchtvaart. Vanaf 2024 zullen ook de scheepvaart en intercontinentale vluchten hieronder vallen .
De werking van het EU ETS is eenvoudig: de totale hoeveelheid CO2-uitstoot wordt door de EU geplafonneerd. Bedrijven ontvangen of kopen emissierechten die ze kunnen verhandelen. Bedrijven die minder uitstoten, kunnen hun overtollige emissierechten verkopen, terwijl bedrijven die meer uitstoten extra rechten moeten aankopen. Dit zorgt ervoor dat de marktprijzen van CO2-emissierechten worden bepaald door vraag en aanbod.
Waarom stijgen de CO2-prijzen?
Belgische veilingsopbrengsten van CO2 certificaten.
De CO2-prijs onder het EU ETS is de laatste jaren sterk gestegen. In 2021 was er een dramatische stijging van de prijs, die opliep van €33 per ton in januari tot maar liefst €80 per ton in december. Deze stijging is grotendeels te danken aan de heropening van de economie na de coronapandemie en strengere klimaatdoelstellingen van de EU .
Naast de economische heropleving spelen ook structurele veranderingen in het EU ETS een rol. De Europese Commissie heeft plannen aangekondigd om de jaarlijkse reductiefactor voor CO2-uitstoot te verhogen en nieuwe sectoren zoals de scheepvaart en wegtransport aan het systeem toe te voegen. Ook de introductie van het Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) vanaf 2027 zal de CO2-prijs verder opdrijven .
De impact van de CO2-prijs op Belgische elektriciteitsprijzen
De stijging van de CO2-prijzen heeft directe gevolgen voor de elektriciteitsprijzen in België. De groothandelsprijzen voor elektriciteit worden vaak bepaald door de laatste elektriciteitscentrale die nodig is om de vraag te dekken. In België zijn dit vaak gascentrales, die afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen en daarom ook onder het emissiehandelssysteem vallen.
Gascentrales moeten voor hun CO2-uitstoot emissierechten aankopen, wat hun productiekosten verhoogt. Volgens berekeningen zijn de variabele kosten van een gascentrale tussen januari 2021 en maart 2023 met €94/MWh gestegen, waarvan 22% van deze stijging te wijten is aan hogere CO2-prijzen .
Deze hogere kosten worden vaak doorberekend aan de consument, wat resulteert in hogere elektriciteitsrekeningen. Voor een gemiddeld Belgisch gezin steeg de elektriciteitsprijs van €253/MWh in januari 2021 naar €476/MWh in maart 2023. Hiervan wordt 9% van de totale stijging toegeschreven aan de hogere CO2-kosten .
Conclusie
Het Europese CO2-emissiehandelssysteem speelt een cruciale rol in het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen in Europa. De stijging van de CO2-prijzen zet bedrijven aan om duurzamer te werken, maar heeft ook een impact op de elektriciteitsprijzen. Terwijl de kosten voor energieconsumenten stijgen, draagt het systeem ook bij aan de noodzakelijke vergroening van de economie. De uitstoot van de Belgische elektriciteitssector is al met 52% gedaald tussen 2005 en 2021, wat aantoont dat het EU ETS werkt .
Voor de toekomst kunnen we verwachten dat de CO2-prijzen verder zullen stijgen naarmate de EU haar klimaatdoelen aanscherpt. Dit betekent ook dat elektriciteitsprijzen mogelijk verder zullen stijgen, tenzij er nieuwe duurzame energiebronnen worden ontwikkeld om de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te verminderen.
Boomplantages en CO2-certificaten: Duurzaam en Winstgevend
Boomplantages vormen een belangrijke oplossing om CO2 vast te leggen. Bomen nemen tijdens hun groei CO2 op, wat kan worden omgezet in CO2-certificaten. Door te investeren in boomplantages, kunnen investeerders niet alleen profiteren van de verkoop van CO2-certificaten, maar ook bijdragen aan herbebossing en biodiversiteit.
Investeringen in boomplantages zijn dubbel effectief: ze leveren een financieel rendement op via de verkoop van hout en CO2-certificaten, terwijl ze tegelijkertijd bijdragen aan het klimaat. Dit maakt deze investeringen aantrekkelijk voor zowel duurzame als financiële beleggers. Bij GroeiGroen kan u investeren in lokale boomplantages.